Her Yirmi Yaş Dişi Çekilmeli midir?

İnsanın bebekliğinden ergenliğinin tamamlanmasına kadar belli aralıklarla dişleri çıkar. İlk olarak süt dişleri, köpek dişleri, daha sonra azı dişleri ve en son yirmi yaş dişleri sahneye çıkar.  Halk arasında yirmilik dişi olarak bilinen ve diş hekimliği alanında üçüncü büyük azı olarak adlandırılan bu dişler, gençlerin ve yetişkinlerin ağız ve diş sağlığı hakkında önemli konulardan biri haline gelmektedir. Sürme aşamasında gelip geçici ağrılara neden olsa bile çenede kendisi için uygun bir yer varsa konumuna geçerek görevine başlar. Her ne kadar adı 20’lik diş olsa da 20 yaşında çıkacak diye kesin bir kural yoktur. Bazen 17 yaşında çıkan bu diş, bazen ise 30 yaşına kadar bile çıkmayabilir.  20’lik diş çene veya dişin gelişimi ile ilgili olarak geç çıkabilmektedir. Diş arkasındaki yer darlığı ve dişeti, kemik veya komşu diş engeli, dişin çıkabilmesine mani olabilir. Bu gibi durumlarda diş gömülü kalabilir ve bu engellerden herhangi biri ortadan kalktığında çıkabilir. Sanılanın aksine herhangi bir zararı olmayan 20’lik diş, çene yapısını güçlendirdiğinden dişin çekilmesi zorunlu değildir. 20 yaş dişleri diğer tüm dişler gibi insan ağzında doğru pozisyon aldığında ana dişlerle aynı görevi görebilen ve çiğneme fonksiyonuna ciddi katkıda bulunabilen dişlerdir ancak genel olarak problemli bir diş imajına sahiptir. Bunun en büyük nedeni ise bazı kişilerde ağrı, enfeksiyon ve diğer rahatsızlık durumlarına neden olmasıdır. Doğru konumlanmayan, komşu dişin altına doğru süren daha çıkmadan çürümeye başlayan 20 yaş dişleri ağız içi florasını olumsuz yönde etkileyerek çeşitli rahatsızlıklara neden olabilir. Bu tarz durumlarda ağız içi aftları, diş eti iltihabı, ateş, kırgınlık ve şiddetli ağrı görülebilir kişilerin bağışıklık sistemi olumsuz yönde etkilenebilir. 20’lik dişler kişilerin sağlığını olumsuz yönde etkilemeye başladığı hissedildiğinde veya genetik nedenlerden ötürü olası sorunlara neden olabileceği önceden tespit edildiğinde bir diş hekimi gözetiminde çekilmelidir.

Yirmi yaş dişleri hangi durumlarda çekilir?

Çürük: Tükürük asidi, yiyecek parçalarının yeni çıkmakta olan dişin açtığı yuvada birikerek bakterilere neden olması hem yirmilik dişi hem de yanındaki azı dişini tehdit eder. Bu tip çürükleri genelde erken dönemde fark edilmez. İlerlediği dönemlerde ise ağrılı apselere neden olur.

Diş eti hastalığı: Kısmen çıkmış bir yirmilik dişin, dişetinde, bakteri ve yiyecek artıklarının depolandığı bir enfeksiyon çukuru oluşur. Burada oluşan enfeksiyonlar ağız kokusu, ağrı, ödem ve ağzın tam açılamamasına neden olur. Enfeksiyonun lenfler aracılığı ile yanak ve boyuna yayılma görülebilir.

Baskı Ağrısı: Sürme sırasında komşu dişlere de baskı uygulanıyorsa sıkışmadan dolayı da ağrı hissedilebilir. Bazı durumlarda bu baskı dişler arasında aşınmaya yol açar.

Ortodontik Nedenler: Pek çok kişi dişlerdeki çapraşıklıkları düzeltmek için diş teli, şeffaf aparey gibi yardımcı aparatlarla ortodontik tedaviler görür. Yirmi yaş dişleri sürmeye başladıklarında ağız içinde yarattıkları baskı diğer dişlerin yerinden kaymalarına neden olabilir. Bu durum tamamlanmış olan tedavinin sonuçlarını olumsuz yönde etkileyebilir.

Protezle İlgili Nedenler: Protez planlaması yapılan bir ağızda yirmilik dişlerin çekilmesi gerekmektedir. Çünkü, yirmilik diş çekildikten sonra değişen ağız yapısına göre yeni bir protez yapmak gerekecektir.

Kist Oluşumu: Gömük bir yirmilik dişi kiste neden olabilmektedir. Kistler kemik yıkımı, çene genişlemesi, çevredeki dişlerin yer değiştirmesi gibi olumsuz durumlara neden olabilir. Kemik yıkımını önlemek için diş çekilerek kist temizlenmelidir.

Büyük azı dişine etkileri: 20lik dişi düzgün bir pozisyonda süremediklerinde, çevrelerinde bulunan besin artıklarının toplanması ile veya yanında bulunan büyük azı dişine uyguladıkları basınç ile komşu dişte de madde kaybı ve çürüklere neden olabilmektedirler.

Yanak ısırma: Çok fazla karşılaşılmasa da 20 yaş dişleri çıkmakta olan hastalar yanak ısırma ve mukozada yaralanma şikayetleri ile diş hekimine başvurabilmektedirler.

Yirmilik dişler, diş fırçası ve diş ipiyle ulaşılması zor alanlarda bulunurlar. Bu nedenden ötürü çürümeye meyilli olabilirler. Henüz bir problem yaratmamış 20 yirmi yaş dişi kısa bir süre içerisinde yukarıdaki olumsuz durumlara neden olabilir. Bu tarz şikayetler yaşandığında bir diş hekimi gözetiminde alınmaları uygundur. Ancak kötü bir pozisyona sahip bir diş şikâyete yol açsa da açmasa da çekilmelidir. Genç yaşlarda gerçekleştirilen operasyonlar teknik olarak daha kolaydır ve iyileşme daha çabuk olur. Ancak hastanın yaşı kaç olursa olsun problemli bir yirmi yaş dişinden kurtulmak kişinin sağlık ve bağışıklık sistemi için büyük bir önem taşımaktadır.